Wykorzystanie analizy przyczyn źródłowych (Root Cause Analysis) w logistyce: Studium przypadku

11 marca 2025
3 x 3 rubiks cube

Wprowadzenie

W środowisku logistyki i intralogistyki skuteczne rozwiązywanie problemów jest kluczowe dla utrzymania płynności operacji. Jedną z najpopularniejszych metod diagnozowania i eliminacji problemów jest analiza przyczyn źródłowych (Root Cause Analysis, RCA). Metoda ta pozwala nie tylko na identyfikację symptomów, ale przede wszystkim na ustalenie głębokich, podstawowych przyczyn zakłóceń. W niniejszym artykule przedstawimy zastosowanie RCA w praktyce, omawiając studium przypadku problemu w magazynie, a także porównamy ją z innymi technikami, takimi jak PDCA, Lean, Kaizen czy Six Sigma.

 

Teoretyczne podstawy analizy przyczyn źródłowych

 

Analiza przyczyn źródłowych (RCA) to systematyczne podejście, które skupia się na identyfikacji pierwotnych przyczyn problemów. Główne narzędzia wykorzystywane w RCA to:

  • Metoda 5 Why (5xDlaczego): Pozwala na zadawanie serii pytań „dlaczego?”, aby dojść do źródła problemu.
  • Diagram Ishikawy (diagram rybiej ości): Wizualizuje czynniki wpływające na problem, takie jak ludzie, maszyny, metody, materiały czy środowisko.

 

Studium przypadku: Problemy w magazynie

 

Opis sytuacji

 

Firma (nazwijmy ją) XYZ, działająca w branży dystrybucyjnej, odnotowywała ciągłe opóźnienia w kompletacji zamówień. Problem objawiał się regularnymi błędami przy kompletacji, co skutkowało reklamacjami i dodatkowymi kosztami operacyjnymi. Zarząd postanowił zastosować metodę RCA, aby znaleźć źródło problemu i wdrożyć trwałe rozwiązania.

Proces diagnozy

 

  • Identyfikacja problemu: Pierwszym krokiem było dokładne zdefiniowanie problemu – opóźnienia w realizacji zamówień oraz wysoki odsetek błędnie skompletowanych przesyłek.

  • Zastosowanie metody 5 Why: Zespół projektowy zadawał kolejne pytania:

    • Dlaczego zamówienia są opóźnione?                                                    → Ponieważ kompletacja trwa dłużej niż planowano.
    • Dlaczego kompletacja trwa dłużej?                                                      → Ponieważ pracownicy mają trudności ze znalezieniem odpowiednich produktów.
    • Dlaczego pracownicy mają trudności ze znalezieniem produktów?          → Ponieważ system oznaczania lokalizacji jest nieaktualny.
    • Dlaczego system oznaczania lokalizacji jest nieaktualny?                          → Ponieważ wprowadzono zmiany w układzie magazynu, ale nie zaktualizowano mapy magazynowej.
    • Dlaczego mapa magazynowa nie została zaktualizowana?                      → Brak ustalonych procedur komunikacji między działami planowania a operacyjnymi.

  • Wizualizacja problemu – diagram Ishikawy:                                               W diagramie przedstawiono kluczowe obszary wpływu:

    • Ludzie: Niewystarczające szkolenia pracowników.
    • Procesy: Brak standardowych procedur aktualizacji dokumentacji.
    • Technologia: Przestarzały system zarządzania magazynem.

 

Wdrożenie rozwiązań

 

Na podstawie zidentyfikowanych przyczyn, zespół wdrożył następujące działania:

  • Aktualizacja procedur komunikacyjnych: Ustanowiono regularne spotkania między działem planowania a operacyjnym.
  • Szkolenia dla pracowników: Przeprowadzono cykl szkoleń z zakresu korzystania z systemu WMS (Warehouse Management System).
  • Modernizacja systemu informacyjnego: Wdrożono moduł automatycznej aktualizacji mapy magazynowej, integrujący zmiany w układzie.

 

Powiązania z innymi technikami

 

PDCA (Plan-Do-Check-Act)

Zastosowanie cyklu PDCA umożliwiło iteracyjne podejście do rozwiązania problemu. Na etapie Plan przeprowadzono analizę RCA, następnie na etapie Do wdrożono rozwiązania, Check pozwoliło na monitorowanie ich skuteczności, a Act na ugruntowanie pozytywnych zmian.

 

Lean i Kaizen

 

Filozofia Lean skupia się na eliminacji marnotrawstwa, a Kaizen na ciągłym doskonaleniu. Wdrożone zmiany wpłynęły na redukcję zbędnych procesów (np. nieaktualnych procedur) i zachęciły zespół do regularnych udoskonaleń, co wpisuje się w podejście Kaizen.

 

Six Sigma

 

Choć głównym narzędziem w przypadku firmy XYZ była RCA, elementy metodyki Six Sigma (szczególnie fazy Measure i Analyze) zostały wykorzystane do zbierania danych dotyczących opóźnień i błędów, co pozwoliło na precyzyjne określenie zakresu problemu.

 

Wnioski

 

Analiza przyczyn źródłowych okazała się nieocenionym narzędziem w identyfikacji i eliminacji problemu w magazynie. Dzięki zastosowaniu metod takich jak 5 Why i diagram Ishikawy, firma XYZ była w stanie:

  • Zidentyfikować brak komunikacji między działami jako główną przyczynę problemu.
  • Wdrożyć skuteczne rozwiązania organizacyjne i technologiczne.
  • Zintegrować RCA z innymi metodami ciągłego doskonalenia, takimi jak PDCA, Lean, Kaizen oraz elementy Six Sigma.

Integracja tych technik przyczynia się do tworzenia bardziej elastycznego i efektywnego systemu zarządzania, który nie tylko reaguje na problemy, ale przede wszystkim zapobiega ich powstawaniu w przyszłości.

 

Bibliografia

 

  • Andersen, B., & Fagerhaug, T. (2006). Root Cause Analysis: Simplified Tools and Techniques. ASQ Quality Press.
  • Imai, M. (1986). Kaizen: The Key To Japan's Competitive Success. Random House.
  • George, M. L. (2002). Lean Six Sigma: Combining Six Sigma Quality with Lean Production Speed. McGraw-Hill.
  • Deming, W. E. (1986). Out of the Crisis. MIT Press.
  • Womack, J. P., & Jones, D. T. (1996). Lean Thinking: Banish Waste and Create Wealth in Your Corporation. Simon & Schuster.

magian@magian.pl

+48 574 307 957